top of page

Chatgpt: een revolutie binnen studie en werk

  • Foto van schrijver: Pim Molenaar
    Pim Molenaar
  • 18 okt 2023
  • 4 minuten om te lezen

Bijgewerkt op: 24 dec 2024



Opeens was daar ChatGPT, een Artificial Intelligence-tool die me omver blies door op basis van een beetje input hoogwaardige teksten te schrijven. Ik was en ben er helemaal van in de ban, maar er bekroop me tegelijkertijd een angstig gevoel. AI-tools als deze zijn namelijk de toekomst, maar wat zijn de mogelijke gevolgen van dit ogenschijnlijke speelgoed?





OpenAI: een kunstmatige speelgoedfabriek

Maar eerst even terug naar wat ChatGPT is en waarom het me zo omver blaast. ChatGPT is een schrijfprogramma van OpenAI, een bedrijf dat gebruiksvriendelijke en handige kunstmatige intelligentie voor de massa maakt. OpenAI timmert al langer aan de weg met programma’s als DALLĀ·E, een tool die copyrightvrije foto’s genereert op basis van een beetje input. Zo is de cover bij dit artikel door DALLĀ·E gemaakt.


Met ChatGPT heeft OpenAI daarnaast een variant gebracht op de GPT-3-tool, die we bijvoorbeeld kennen van de chatbots op websites. Hoewel ChatGPT is bedoeld als een dialoog-machine met meer inhoud en context, kan het voor zoveel meer worden gebruikt. Zo kan ChatGPT op jouw verzoek een dagbesteding voor een zevendaagse trip naar je favoriete stad plannen, of een recept bedenken op basis van de ingrediƫnten die je nog in huis hebt. De mogelijkheden zijn eindeloos.


Het leuke hiervan: je kan ook een groot deel van het brainstormwerk aan ChatGPT overlaten. Zo liet ik het programma een pleidooi voor mijn pleittraining schrijven, heeft het mijn argumenten voor een aanstaand debat voorbereid, heb ik het gebruikt voor ideeƫn bij het schrijven van dit artikel en heeft het bovendien de titel van dit artikel bedacht.


Studie zal nooit meer hetzelfde zijn

Voor mij als beginnend journalist is ChatGPT dus een voorzichtige revolutie dat alles vergemakkelijkt, door aspecten van het schrijfproces over te nemen. Toch is het niet alleen leuk speelgoed. Deze revolutie zal namelijk nog veel groter zijn binnen het onderwijs en de arbeidssector, waarbij kunstmatige intelligentie een groot deel van het werk uit handen kan nemen.


Zo weet ik nog goed hoe ik op de middelbare met Engels mijn hoofd brak over het vinden van correlaties tussen het gebruik van metaforen in Alice in Wonderland en speeches van Martin Luther King. Ik deed er dagen over, ChatGPT doet het in een paar seconden. Boeken samenvatten, essays en verslagen schrijven, of het nakijken van examenvragen: ChatGPT kan het allemaal. Een Scholieren.com on steroids dus. Zodra ChatGPT populair wordt onder scholieren en studenten, zal het onderwijs nooit meer hetzelfde zijn.


AI als doos van Pandora?

En dan moet je ook nog bedenken dat AI nog maar in de kinderschoenen staat. Als het nu al zoveel kan, wat kan het dan over tien, twintig of vijftig jaar? Voor nu is kunstmatige intelligentie nog niet intelligent genoeg om taken van de mens over te nemen, maar dat programma’s als ChatGPT nĆŗ al zo intelligent zijn, is bizar. Mensen die AI dus wegzetten als niet-bedreigend voor hun vakgebied, moeten zich dus nog eens achter de oren krabben. Is dat niet nu, dan wel over tien jaar.


Want ook veel werk bestaat uit bepaalde patronen, die als variabelen aangeleerd kunnen worden aan computers. Zo hangen wedstrijdverslagen van het Nederlands elftal, het beoordelen van belastingdocumenten of het rechtspreken in een rechtszaak van algemeenheden aan elkaar. Dit zijn allemaal taken waarin kunstmatige intelligentie niet alleen een fijne assistent, maar ook een geduchte concurrent kan zijn. Zo studeer ik momenteel rechten en journalistiek: het is niet onwaarschijnlijk dat AI over tien jaar de digitale hand niet meer omdraait voor het schrijven van een standaard nieuwsartikel of pleidooi.


Het is dan ook zaak dat studenten en werkenden verder zullen moeten kijken dan de basics van hun vakgebied, om de kunstmatige intelligentie voor te blijven. Of zullen we op termijn allemaal worden vervangen door AI, en openen we met de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie ook een nieuwe doos van Pandora?


AI is progressie, niet het einde

Dat zal denk ik allemaal wel meevallen. Kunstmatige intelligentie wordt immers vaak vanuit een duister oogpunt bekeken. Wie het heeft over AI, ziet vaak een 1984-achtige dystopie voor zich, waarbij de mens zal worden verdreven door robots. Maar door op zo’n manier naar kunstmatige intelligentie te kijken, dwarsbomen we ontwikkelingen op dit gebied.


Orly Lobel, die juist een boek schreef over de positieve aspecten van de opkomst van kunstmatige intelligentie, denkt er hetzelfde over. In The Equality Machine - waarin wordt beschreven hoe AI ook gedirigeerd kan worden voor een nobel streven, namelijk het bestrijden van ongelijkheid - schrijft ze: ā€˜The goal should be progress, not perfection.’


Perfectie is dan ook nog ver weg: zo werkt AI nog vanuit een black box waardoor we niet weten hoe het werkt, is ChatGPT soms nog relatief eenvoudig makkelijk te foppen en werkt het mogelijk fake news in de hand. Daarnaast is kunstmatige intelligentie gestoeld op de miljoenen teksten met bijbehorende informatie van alle tijden, waardoor de kans bestaat dat resultaten bijvoorbeeld wel eens racistischer, vrouwonvriendelijker of minder betrouwbaar kunnen zijn dan gewenst. Maar progressie, dat is ChatGPT zeker. En dat is nu het belangrijkst.


Dit artikel is geschreven voor en gepubliceerd door studenten.com.



© 2025 door Pim Molenaar

 

beeld: nationaal archief

bottom of page