Hoe ook jij je schuldig maakt aan de minachting van 'lageropgeleiden'

De minachting van 'lageropgeleiden' zit hem niet alleen in de manieren waarop dit in het nieuws komt, maar ook in het alledaagse, waar we ons allemaal schuldig aan maken.

En weer was het raak in de langslepende discussie omtrent de uitsluiting van mbo-studenten in het studentenleven: in hartje Utrecht werd een mbo'er geweigerd bij een populair studentencafé. Een voorval dat voor veel studenten niet meer als een verrassing zal komen, en juist hierin schuilt het gevaar.

Het zijn namelijk niet dit soort momenten aan de oppervlakte die ervoor zorgen dat de 'lageropgeleiden' geminacht worden binnen het studentencircuit, zoals het niet krijgen van studentenkorting in winkels of het niet deel mogen nemen aan introductieweken, maar juist een dieper gewortelde gewoonte van minachting waar wij ons allemaal aan schuldig maken en die de acceptatie van mbo’ers als volwaardige studenten in de weg staat.

Het alledaagse

Nu hoor ik je denken: wat een onzin. Toch is het wel degelijk waar, en ook ik heb een tijd moeite gehad om dit onder ogen te zien. Toegegeven, je haat mbo'ers vast niet en je minacht ze waarschijnlijk ook niet, maar hoe we ons als 'hogeropgeleiden' verhouden tot de 'lageropgeleiden' in onze samenleving getuigt wel van een houding van minachting richting de mbo'ers. Dit zit hem in de kleine dingen.

Denk bijvoorbeeld maar eens aan je toekomstige kind en wat zij of hij zal worden. De kans zit er dik in dat je je dochter of zoon in je fantasie ziet uitgroeien tot dokter, advocaat of iets dergelijks, maar niet tot loodgieter, klusjesman of kapster. Dit is de voedingsbodem voor de volgende befaamde leus: 'lageropgeleiden' zijn hard nodig voor de samenleving, maar mijn kind liever niet.

Minachtingsporno

Of wat te denken van het feit dat menig 'hogeropgeleide' student zich verlekkert aan - zoals zevenvinker Joris Luyendijk het noemt - minachtingsporno als Temptation Island, Ex On The Beach en dergelijke? Hierbij wordt vingerlikkend neergekeken op een gebrek aan intelligentie, een intellectuele afstand die maar al te graag wordt vergroot door accounts als @temptation_island_poezie, dat domme uitspraken van deelnemers vanuit een poëtische invalshoek benadert. Nu is natuurlijk niet elke mbo'er of 'lageropgeleide' een deelnemer in spe voor een programma als Temptation Island, maar deze houding van 'hogeropgeleiden' bevestigt wel degelijk het fenomeen van neerkijken op mensen met een lagere opleiding en/of intellect.

En wat dacht je van de stereotypes die op verschillende meme-accounts rondgaan, waarbij de gemiddelde mbo'er niets minder zou zijn dan een jonko-klappende, met kanker-scheldende, stokbrood-in-kipkerrie-dippende nietsdoende persoon op adidasslippers?

Zelfs het blog waar ik dit stuk voor schrijf is onderdeel van het probleem: Studenten.com richt zich tot elke student, behalve als je van het mbo komt. Zoek maar eens naar stukken voor mbo-studenten. Spoiler: die zijn er niet.

Wij-zij-denken

Hetgeen wat ik hierboven uiteen heb gezet, wijst dus op een (al dan niet onbewust) neerkijken op mensen van een lager opleidingsniveau dan wel intellectueel niveau. Mbo'ers en andere 'lageropgeleiden' mogen er zijn, maar toch niet helemaal. Ze zijn hard nodig, maar niet voor mij. Ze zijn een soort student, maar toch niet helemaal. 'Hogeropgeleiden' denken bij het woord 'student' aan slimheid, een eigenschap die mbo'ers kennelijk niet bezitten waardoor ze geen volledig recht hebben op het stempel 'student'.

Dat de zelfbestempelde correcte en meedenkende 'hogeropgeleiden' vervolgens pleiten voor een nieuwe distinctie tussen de twee groepen studenten in de vorm van 'praktisch' en 'theoretisch' opgeleiden, is dan ook niets anders dan hetzelfde beestje andere namen geven. Het beestje heeft namelijk maar één echte naam: wij-zij-denken. En daar moeten we vanaf.

Mbo'ers zijn studenten

Het moge duidelijk zijn dat 'we' dus geen pesthekel aan mbo'ers hebben, maar dat we ons schuldig maken aan de minachting van mbo'ers die voortspruit uit het wij-zij-denken dat we allemaal in stand houden. De minachting zit hem in het alledaagse, in de manier waarop we naar lagere intelligentie kijken, hoe we ons af proberen te doen van het probleem zonder het probleem daadwerkelijk onder ogen te willen zien.

Desondanks zitten we gelukkig wel degelijk in de lift. Vanaf het vorige studiejaar 2020-2021 heten mbo'ers officieel studenten, zijn mbo'ers in Utrecht voor het eerst welkom bij een introductieweek en lijkt er nu eindelijk schot in de zaak te zitten voor de totale acceptatie van mbo'ers als studenten. Laten we daarom deze lijn doortrekken, onze vooroordelen achterlaten en zeggen waar het op staat: mbo'ers zijn studenten.

Dit artikel is geschreven voor en gepubliceerd door Studenten.com.